اجزای مختلف ساز تنبور

یکی از ساز های زهی پرطرفدار تنبوراست که در این ساز سیم‌ ها از روی دسته و کاسه‌ ساز عبور می کند و فرآیند صداسازی بر اثر ضربه انگشتان شکل می گیرد. تنبور یک ساز محلی با دسته بلندتر و کاسه بزرگتر از سه تار می باشد که شامل دو یا سه سیم و چهارده پرده میشود. تنبور با پنجه نواخته می شود و این امر ارتباط بین تنبور ، دو تار و سه تار را مشخص می کند. در ادامه اجزای مختلف این ساز را بررسی میکنیم.

کاسه طنینی: به همان قسمت پایین تنبور گفته می شود که دارای اشکال مختلف بسته به منطقه و سازنده می باشد. کاسه این ساز را غالبا از چوب توت ساخته که انتخاب جنس چوب توت در کیفیت صدای آن بسیار حائز اهمیت است.

دسته: قسمت انتهایی این ساز که به کاسه متصل می شود و نقش مهمی در صدادهی ساز دارد.

صفحه: قسمت روی کاسه تنبور دارای بافت ظریفی و صفحه نازکی است که از چوب گردو برای ساخت آن استفاده شده و در قسمت میانی یا در گوشه صفحه حدود هفت تا دوازده سوراخِ دو تا سه میلیمتری دارد که موجب نرمی صدای تنبور می شود. سوراخ روی صفحه بر صدای تنبور تاثیر بسزایی دارد.

دستان: سیزده تا چهارده دستان در تنبور وجود دارد که در محلهای معیّن بر دسته بسته می شوند. به نظر اغلب نوازندگان مشهور، محل دستانها ثابت است اما برخی نیز معتقدند که جای تعدادی از این دستانها متغیر است

خرک: قطعه چوبی کوچک و مستحکم از جنس شمشاد و گردو می باشد که بر روی صفحه قرار می گیرد.

سیم گیر: به قسمت انتهایی کاسه وصل شده و سیم را به آن وصل می کنند. سیم گیر از جنس استخوان یا چوب بوده در انتهای صفحه قرار دارد. سیم ها را در این بخش بهم گره زده و تا انتهای دسته می کشند.

گوشی: قطعات بالای دسته تنبور را گوشی می نامند و از آن به منظور کوک کردن سیم ها استفاده می شود. سه گوشی از جنس چوب بید برای بخش گوشی در نظر گرفته می شود.

شیطانک: به برجستگی پایین سردسته ، شیطانک گفته میشود. شیطانک ، قطعه ای از جنس چوب یا استخوان با دو یا سه شیار می باشد که سیم ها از روی آن عبور داده می شوند و به گوشی متصل می شوند.

پرده: نخ مصنوعی یا طبیعی ( پوست روده حیوانات چهارپا) نازک است که بر روی دسته ساز متصل شده و فاصله ی بین هردو دستان را یک پرده نامیده می شود.

سیم: دو یا سه سیم ، که سیم بالایی به طور معمول به صورت جفت می باشد . این سیم ها از یک سمت به سیم گیر و از سمت دیگر بعد از عبور از روی خرک و شیطانک به دور گوشیها پیچیده می شوند.

آموزش موسیقی