جنس بدنه تار
یکی از مشخصه های یک ساز خوب کیفیت بدنه آن و به بیان دیگر چوب به کار رفته در آن است.هنگام خرید ساز به جنس چوب بسیار توجه کنید و دقت داشته باشید که بهترین چوب برای ساخت تار و صدادهی بهتر آن چوب توت است که این چوب معمولا زرد رنگ و تعداد رگههای آن کم است. نکتهی قابل توجه دیگر در چوب ساز این است که رگههای هر دو کاسه ساز باید در امتداد هم باشند و نباید تراش آنها ناقص باشد.
وزن تار
نکته بسیار مهم در خرید هر سازی وزن آن است. زمانی که نوازنده از یک ساز استفاده میکند نباید احساس سنگینی او را اذیت کند. همچنین سبکی ساز نیز به همین گونه مشکل آفرین خواهد بود. سازهای سنگین کیفیت چوب بالایی ندارند و احتمال شکستن در آنها زیاد است. شما باید بتوانید دستهی ساز را با دو انگشت شصت و اشاره بگیرید وآن را به راحتی بلند کنید؛ در این حالت ساز باید زاویهای حدود ۴۰ درجه پیدا کند.
کاسه و نقاره ساز
بدنهی ساز از دو قسمت اصلی نقاره (کاسهی کوچک تر) و کاسه (کاسهی بزرگتر) تشکیل میشود که تناسب بین کاسه و نقاره در تولید صدای شفاف بسیار مهم است. برای تشخیص این تناسب توجه کنید که وقتی ساز را برای نواختن بر روی پا میگذارید، ساز نباید از طرف کاسه آویزان شود یعنی کاسه نباید آنقدر سنگین باشد که نوازنده را خسته کند.
اندازه ساز
هنگام خرید تار به اندازه ساز توجه کنید و جثه خود را مدنظر قراردهید. شما باید بتوانید به راحتی ساز را در آغوش گیرد به گونهای که ساعد دست او دقیقا روی سیم گیر قرار گیرد و خرک ساز از روبرو دیده نشود.
پوست روی کاسهها
جنس و نحوهی نصب پوست روی کاسهها در کیفیت صدای ساز و زیر و بمی آن بسیار تاثیر دارد. این پوست باید از قسمت نازک پوست چهارپایانی مانند بز و بره انتخاب شود، امروزه پوست های مصنوعی جایگزین پوست های طبیعی شده اند که اغلب کیفیت صدای خوبی تولید نمیکنند. پوست ساز باید ترجیحا از پوست طبیعی، چند ساله و با کیفیت باشد، ولی خشک نشده باشد که مانع از ارتعاش آن شود.
دسته ساز
دستهی ساز نیز بهتر است از چوب توت یا چوب گردوی تیره باشد.
دستهی ساز نباید کاملا تخت باشد و باید حالت گرده ماهی داشته باشد، زیرا صاف و تخت بودن آن موجب میشود که نوازنده را در نواختن با دشواری روبرو کند.
روی دسته نباید انحنا داشته باشد؛ شما باید ساز را از زوایای مختلف نگاه کنید تا مطمئن شوید که بدون انحنا و یکدست باشد(ناصاف بودن دسته بر صدای ساز تاثیر منفی میگذارد).
همچنین محل اتصال دسته به بدنهی ساز باید فاقد هرگونه ترک (حتی ترک کوچک) باشد.
خرک ساز
جنس و شکل خرک ساز و نحوهی نصب آن در نوای ساز بسیار موثر است.
خرک طولی حدود ۵ و ارتفاع ۲ سانتی متر دارد که توسط دو پایهی کوچک روی پوست کاسه نصب میشود و اغلب از جنس استخوان است.
بلند و کوتاه بودن نامناسب خرک بر روی فاصله سیمها از دسته تاثیر میگذارد و ارتفاع زیاد خرک باعث میشود که فاصلهی بین سیم و صفحه ساز زیاد شود و نوازنده را با دشواری در نوازندگی روبرو کند.
نکته حائز اهمیت دیگر فاصلهی بین سیمهای دسته و سطح دسته و مضراب خور ساز است. یعنی فاصله سیم تا پوست خیلی زیاد نباشد، چون هم صدای ساز نا مطلوب میشود و هم نواختن را دشوار میکند. اگر این فاصله زیاد بود حتما ارتفاع خرک زیاد است.
پردههای ساز و صدای سیمها
سیمهای ساز را باید در قسمت دسته و بدنه مورد بررسی قرار دهید. برای این کار میتوانید تک تک پردهها را بگیرید و به سیمها ضربه بزنید. در همهی حالتها باید صدای سیمها شفاف و بدون گز باشد. همچنین حجم کلی صدای ساز شفاف باشد و در اصطلاح صدای تو دماغی نداشته باشد.
جعبه کلیدهای کوک و گوشیها
قسمت ابتدایی دسته که کلیدهای کوک در آن واقع شده اند باید صاف و کاملا صیقل و عاری از هر گونه خوردگی باشند. همچنین برای کنترل گوشیهای ساز میتوانید تک تک گوشیها را خیلی کم به راست و چپ بچرخانید و مطمئن شوید که گوشیها لغی نداشته باشند. گوشیها باید محکم و با کیفیت باشند. زیرا این گوشیها به طور مداوم برای کوک کردن ساز در حال چرخش هستند پس باید کیفیت مطلوبی داشته باشند.
بدنه و کل ساز
بدنه ساز و به ویژه محلهای اتصال قسمتهای مختلف به یکدیگر باید صاف و صیقل خورده و بدون ترک خوردگی یا برآمدگی باشد. ساز را از زوایای دید مختلف مورد توجه قرار دهید و مطمئن شوید که عاری از هر گونه ترک و برآمدگی است.
آموزش موسیقی
درباره این سایت